قیمت خودرو در مسیر اصلاح حرکت می‌کند؛ قیمت‌گذاری به ستاد تنظیم بازار واگذار شده و آن‌طور که شنیده می‌شود، قرار است قیمت‌ها به مرور افزایش پیدا کنند و به نرخ بازار نزدیک شوند. البته قرار نیست خودرو ۵درصد زیر قیمت حاشیه بازار به فروش برسد اما روند به‌گونه‌ای خواهد بود که محصولات بدون زیان و با سود متعارف تولید شوند. این روند باعث می‌شود انتظارها از خودروسازان برای تولید، فروش و خدمات پس از فروش باکیفیت افزایش پیدا کند. درحال‌حاضر تعدادی از خودروها مانند مدل‌های پلاس ایران‌خودرو و مدل‌های اس سایپا با قیمت منطقی‌تری به فروش می‌رسند، موردی که باعث شده است دست خودروساز برای استفاده از آپشن‌های بیشتر و توسعه کیفی آن‌ها باز باشد. این روند سبب شده است خودروهای جدید و نیز محصولات ارتقایافته با ایرادات کمتری به بازار عرضه شوند و بیش‌از ۴ستاره کیفی داشته باشند. بنابراین به نظر می‌رسد آزادسازی مشروط قیمت خودرو، دست خودروساز را برای اجرای برنامه‌های ارتقای کیفی باز کند و استفاده از قطعات کم‌کیفیت در خودروها به حداقل برسد.

در بخش پایانی گفت‌وگو با سعید تاجیک، مدیرعامل شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران (ISQI) به بررسی تاثیر قیمت خودرو بر کیفیت خودرو پرداختیم.

قطعه‌سازان و خودروسازان بر پایه اصلاح قیمت خودرو، برای افزایش کمی و کیفی تولید اعلام آمادگی کرده‌اند. به نظر شما مولفه قیمت تا چه اندازه بر کیفیت تاثیرگذار خواهد بود؟

قیمت در دو بخش تاثیر می‌گذارد؛ زمانی که خودروساز به‌قیمت واقعی نمی‌فروشد و قیمت محصولاتش نسبت‌به بازار و قیمت واقعی خودرو، ۲۰ تا ۳۰ درصد پایین‌تر است، مردم برای خرید هجوم می‌آورند و مسائلی مانند قرعه‌کشی و تاخیر در تحویل به وجود می‌آید که نارضایتی مصرف‌کننده از خدمات فروش را به‌همراه دارد؛ به‌هرحال عده‌ای از این وضعیت منتفع می‌شوند که تعداد آن‌ها محدود است و بسیاری نیز که در این قرعه‌کشی برنده نشده‌اند، از این وضعیت ناراضی می‌شوند.

بخش دوم تاثیرپذیر از قیمت، سطح کیفی محصول است؛ زمانی که قیمت سرکوب می‌شود، تولید خودرو برای خودروساز و قطعه‌ساز صرفه‌ اقتصادی ندارد و آن‌ها به‌ناچار در پی کنترل هزینه‌ها می‌روند و تامین مواد اولیه و قطعات را با قیمت کمتری انجام می‌دهند که بر کیفیت تاثیر می‌گذارد. بخشی از ریشه‌های بی‌کیفیتی که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده، ناشی‌از سرکوب قیمت بوده است. از این رو، امیدوارم با توجه به اتفاقاتی که افتاده، شرایط بهتری در مقایسه با گذشته داشته باشیم.

خودروهای جدید مانند تارا، شاهین و محصولات مدیران و کرمان‌خودرو و بهمن به لحاظ کیفیت چه شرایطی دارند؟ این‌که قیمت‌گذاری این خودروها به‌ویژه در بخش خصوصی در اختیار خودروساز است، چه تاثیری بر کیفیت آن‌ها دارد؟

قطعا این خودروها از کیفیت بالایی برخوردارند. خودرو تارا در بدو ورود به بازار، ۴ستاره کیفی به‌دست آورد. شاهین نیز در همین مسیر است و طی این ماه یا ماه آینده وارد جدول رده‌بندی کیفی خودرو می‌شود. به‌هرحال قیمت‌گذاری آزاد باعث افزایش کیفیت خودرو خواهد شد، چراکه وقتی خودروساز می‌خواهد قطعه‌ای در خودرو قرار دهد، قطعه‌ای را انتخاب می‌کند که از کیفیت بالاتری برخوردار باشد، زیرا درپی جلب رضایت مشتری و خوشنامی محصول است. اگر دست خودروساز در قیمت‌گذاری باز باشد، از آپشن‌های بیشتری نیز استفاده خواهد کرد؛ شاهدیم در ایران‌خودرو و سایپا برای محصولات جدید پروژه‌های مختلفی را تعریف می‌کنند تا قطعات یا مواد اولیه را از سورس (منابع) بهتری تامین کنند. همچنین سعی می‌کنند از آپشن‌های بیشتری برای این خودروها استفاده کنند و سیستم‌های الکترونیکی خودروها را توسعه بدهند. مردم و مشتریان هم این نوع خودروها را می‌خواهند. اما وقتی قیمت‌ سرکوب شود، نمی‌توان خودرو ایمن، باکیفیت و با کلاس بالاتری به مردم عرضه کرد. همه این‌ها تابع قیمت بوده، این است که خودروهای خارج از حیطه قیمت‌گذاری دستوری، به لحاظ سطح ایمنی، کیفیت و میزان امکانات با خودروهای تابع قیمت‌گذاری تکلیفی متفاوت هستند و به‌نوعی کلاس آن‌ها با هم فرق دارد.

میزان رضایت مردم از خودرو تارا و شاهین چقدر است؟

میزان رضایت مشتریان از تارا بالا بوده و همان‌طور که اشاره شد، این خودرو چهار ستاره کیفی نیز کسب کرده است. خودرو شاهین نیز ماه آینده وارد جدول رده‌بندی می‌شود و همان موقع می‌توان نسبت‌به کیفیت آن و رضایت مشتریان نظر داد.

خودروهای شرکت‌هایی مانند بهمن چه وضعیتی دارند؟

در گروه بهمن خودرو دیگنیتی با ۵ستاره کیفی وارد بازار کشور شد. این خودروها روندی ۷ تا ۸ ماهه را طی کرده‌اند تا به این‌جا برسند که ۵‌ستاره کیفی داشته باشند. در مدت مذکور ایرادات این خودروها رفع شده است و شاهد هستیم با کیفیت مناسب و ستاره بالا به بازار عرضه می‌شوند. به نظرم این خودرو به لحاظ سطح کیفی در حدی است که رضایت کامل مردم را جلب می‌کند.

آیا می‌توان امیدوار بود با ورود خودروهای جدید به صنعت خودرو، سطح کیفی این صنعت و به‌طور کلی خودروها افزایش پیدا کند؟

حتما همین‌طور است. می‌توان گفت با ورود این خودروها به بازار، سبد محصول خودروسازان داخلی اصلاح می‌شود. وقتی خودروساز تیراژ را از خودروهای کم‌کیفیت برمی‌دارد و به خودروهای باکیفیت اضافه می‌کند، شرایط کلی کیفی صنعت خودرو تغییر می‌کند. به‌عنوان‌مثال وقتی ایران‌خودرو و سایپا اقدام به افزایش تولید محصولاتی مثل تارا و شاهین می‌کنند و تیراژ خودروهای کم‌کیفیت را کاهش می‌دهند، سبد خودرو اصلاح می‌شود و کیفیت در مجموع صنعت خودرو افزایش پیدا می‌کند. باز هم تاکید می‌کنم از ابتدای سال جاری ایراداتی که مصرف‌کنندگان اعلام می‌کنند، ۹درصد کاهش یافته که طبعا این روند بسیار مثبت بوده است.

خودروهای جدیدتری هم قرار است از سوی دو خودروساز بزرگ کشور عرضه شوند. به نظر شما این خودروها تا چه اندازه می‌توانند به روند کیفی‌سازی صنعت خودرو کمک کنند؟

هرچند خودروهای جدید خودروسازان در مرحله تست قرار دارند اما فکر می‌کنم دو شرکت بزرگ خودروساز کشور تمرکز خوبی بر توسعه محصولات خود دارند و اساسا به فکر کیفی‌سازی هستند. وقتی خودرو باکیفیتی به بازار عرضه می‌شود، هزینه‌های خدماتی و تعمیراتی و همچنین شکایت مردم کم می‌شود. بنابراین به‌نفع خودروساز است که محصولات با کیفیت بالا به مردم عرضه کند و بدین منظور خودروسازان سرمایه‌گذاری و سازوکار گسترده‌ای را برای کاهش شکایت مردم در نظر می‌گیرد. وقتی کیفیت کار بالا باشد، هزینه‌ها کاهش می‌یابند و صرف پروژه‌های توسعه‌ای می‌شوند. بنابراین افزایش کیفیت خودرو نه‌تنها به نفع مصرف‌کننده، بلکه به نفع خودروساز نیز هست.